سنگ درینگ درینگو

پژوهش از: حمیدرضا خزاعی

سنگ درینگ درینگو

در روستای خور شهرستان بیرجند، خندقی دورتا دور آبادی را فرا گرفته است. سنگی بزرگ در داخل خندق وجود دارد که مردم آن را با نام سنگ درینگ درینگو می شناسند. روستای خور قدمتی دیرینه دارد، نشانه های زیادی وجود دارد که این دیرینه گی را ثابت می کند، یکی از آن ها دره ی سک سکی که از واریز چاه های کاریز علی آباد پدید آمده، دیگری حمام خور، این حمام سنگ نبشته ای دارد که ساخت حمام را به دوره ی صفویه باز می گرداند. این حمام به دستور شاه سلیمان صفوی احداث شده است. بنابراین روستای خور در دوره ی صفویه روستای بزرگی بوده که به دستور شاه سلیمان در آن حمامی ساخته شده است. آب انبار خور نیز قدمتی دیرینه دارد و ساختار آن در گونه ی خود تقریبا منحصر به فرد است. آب انبار در سنگ کنده شده، پاشیر آن دالان بلند و بدون پله است که در دیواره ی دره ایجاد شده است.
همانطور که پیش از این گفتیم دور تا دور آبادی خور را خندقی فرا گرفته که در سنگ حفر شده است. در درون این خندق، سنگ نسبتا بزرگی وجود دارد به نام سنگ درینگ درینگو. در کنار این سنگ، سنگ کوچکتری قرار دارد. مردم خور، سنگ بزرگ را پیرزن ( نگاه شود به فصل پیرزال) و سنگ کوچک را بچه ی پیرزن می دانند.
در سال های کم باران مردم خور برای بر سر رحم آوردن آسمان، مراسم و آئین های خاصی برگزار می کنند که مهمترین آن ها جابجا کردن سنگ درینگ درینگو در داخل آب خندق است. خندق دور آبادی همواره دارای آب است. در یک روز خاص همه ی اهالی زن و مرد، بزرگ و کوچک با دف و داریه کنار خندق جمع می شدند. جوان ها پاچه های شلوارشان را بالا می زدند و با طناب و چوب به داخل آب می رفتند. زنان دایره می زدند. جوان ها چوب به زیر سنگ می دادند و با طناب سنگ را می¬کشیدند تا سنگ را جابجا کنند. باید سنگ غلت کامل بزند، به گونه ای که رویی که بر زمین است رو به آسمان و رویی که بر آسمان بوده رو به زمین قرار گیرد. جوانان تقلا می¬کردند و عرق می ریختند. گاه تمام روز تقلای جوان ها به جایی نمی رسید و سنگ از جایش تکان نمی خورد. با رسیدن غروب و شب مردم به خانه هایشان برمی گشتند و فردا دوباره با دف و داریه ی زنان و تقلای جوانان بازمی گشتند تا سنگ را بغلتانند. این تقلا آن قدر تداوم می یافت تا بالاخره با کمک چوب و طناب سنگ را می چرخاندند. آب می ریختند و سنگ را تمیز می شستند و بچه ی پیرزن که سنگ کوچکتری بود را روی سنگ درینگ درینگو می¬گذاشتند. مردم می گویند: وقتی این کار انجام می شد، به هفته نکشیده باران می بارید.

سنگ دریگ درینگو که در داخل خندق قرار دارد.

نکته ی درخور تعمق، اگر به بام خانه ها توجه کنید، تقریبا تمامی خانه ها دارای بادگیر هستند، البته بادگیرهای خاص که بر روی گنبد بام ها ساخته شده اند.