روز 8 دی ماه، روز گرامی داشت یعقوب لیث صفاری
یعقوب لیث «رادمان پسر ماهک سیستانی»یکی از پادشاهان ایران و از دودمان صفاری بود.یعقوب لیث صفار نخستین کسی بود که زبان پارسی را ۲۰۰ سال پس از ورود اسلام به ایران، به عنوان زبان رسمی ایران اعلام کرد و پس از آن دیگر کسی حق نداشت در دربار او به زبانی غیر از پارسی سخن بگوید. دکتر محسن ابوالقاسمی در کتاب "تاریخ زبان فارسی" آوردهاست: در سال ۲۵۴هجری، یعقوب لیث صفار، دولت مستقل ایران را در شهر زرنج سیستان تاسیس کرد و زبان فارسی دری را زبان رسمی کرد که این رسمیت تا کنون ادامه دارد. او کوشش کرد خلافت عباسی را سرنگون کند و حتی تا نزدیکی بغداد نیز پیش رفت، ولی روزگار به او امان نداد و در ماه شوال ۲۶۵هـ. ق به بیماری قولنج مبتلا و در سرانجام در گندی شاپور درگذشت.
آرامگاه یعقوب لیث صفاری، در روستای شاهآباد در ده کیلومتری دزفول، سمت راست جاده دزفول به شوشتر قرار دارد. در کنار این آرامگاه بازماندههای شهر گندی شاپور دیده میشود. مقبره یعقوب در دوران تیموریان ساخته و در دورههای بعدی بازسازی شده، و به نظر میرسد آخرین مرمت آن ۲۵ سال پیش بوده است.
مردمان محلی می گویند: حدود ۲۰ الی ۲۵ سال قبل، کتیبهای بر روی دیوار گنبد و به خط عربی قدیم وجود داشت که در آن اسم یعقوب لیث به روشنی نوشته شده بود. در وضع موجود آرامگاه یعقوب لیث صفاری وضعیت مناسبی ندارد و در ضریح آهنی مقبره آن از چوب صندوق میوه برای اتصال بخشهای مختلف استفاده شده و روی آجرها و دیوار قدیمی آرامگاه نیز میخهایی زنگ زده و تارعنکبوت جلب توجه میکند. بنای آرامگاه از یک ورودی برخوردار است و سطح داخلی آرامگاه را از سطح بیرونی آن جدا میکند. سازه اصلی بنا خشت خام است و نقوش برجسته و ملات گچ و خاک دارد.
یعقوب و برادراناش، عمرو و علی، فرزندان لیث رویگر یا رویگرزادگان سیستانی بودند. در آن سرزمین همانند سراسر سیستان، خراسان و ایران، یادآوری پهلوانیهای خاندان زال، سام نریمان و رستم رسم بود و حتی آخورگاه «رخش» - اسب افسانهای رستم- را در آنجا نشان میدادند. همین تاثیرها بود که باعث شد این رویگرزاده، از زمان جوانی، پُتک و چکش رویگری را کنار بنهد و شمشیر و جنگ افزار در دست بگیرد.
پیشاپیش به استقبال روز گرامی داشت یعقوب لیث برویم
نگاره ای از استاد عباسعلی شهبازی که با الهام از پوشش سنتی خراسان و سیستان و آخرین روزهای زندگی یعقوب لیث صفاری پدید آورده اند